20 jaar ervaring met behandeling van patiënten met Hypothyreoïdie

Congres MBOG-ABNG 2000, 29 augustus 2009

door Robert Linschoten

Eerst Conclusies:

• Biologische middelen zoals Armour [Forest] en Thyreoidum verdienen voorkeur
• De diagnose Hypothyreoidie is een klinische! Bloedwaarden geven meestal te weinig informatie
• Wij moeten weer leren klinisch te kijken en niet op bloedwaarden blind varen
• Psychische stoornissen zijn vaak het gevolg van Hypothyreoidie, met name ook postpartum depressie (prof. H. Drexhage, Erasmus MC werkt eraan)
• Als T4 en T3 te hoog zijn: niet schrikken, mits er geen klinische hyperthyreoidie verschijnselen zijn
• Subklinische Hypothyreoidie ook behandelen
• Niet bang zijn voor conflicten met reguliere artsen (Internisten) en IVG

 

Keynote: Onwetendheid, onbegrip en onnozelheid zijn de pijlers van Evidence Based Medicine. Dit is een opmerking uit een voordracht van prof. J. Keppel Hesselink, voorzitter
van de Stichting voor Innovatief Onderwijs en Onderzoek Complementaire Behandelwijzen (April 2009).
Wij zijn niet tegen Evidence Based Medicine en wetenschappelijk onderzoek, maar er wordt dermate mee gemanipuleerd dat het vaak onbetrouwbaar is.
Mijn betoog vandaag is geen wetenschappelijk betoog, maar een aantal overwegingen, een verhaal over ervaringen (Erfahrungsheilkunde) en een aantal algemene problemen.
Dr. Shames en Emar Vogelaar doen het wetenschappelijke deel op dit Congres.

een verborgen epidemie..........

Waarom heeft een algemeen arts als ik zo’n belangstelling voor Hypothyreoidie?
Ondanks incidentie van 40% is er weinig belangstelling voor dit probleem. Verschillende familieleden van mij en ikzelf lijden eraan. Ridha Arem spreekt van een verborgen epidemie..........
Een lezing van Jacques Hertoghe (Antwerpse School) inspireerde mij. Herthoge wees op een klinische zienswijze. Ik begon Armour Thyroid (Forest) te nemen en later Thyreoidum. Ik heb nadien nooit meer extra systolen e.a. klachten gehad. Contact gekregen met Hypo-maar niet-Happy, een aantal actieve vrouwen, die allen persoonlijke ervaring hebben met Hypothyreoidie en zij beschikken over een goede website en vereniging.
Traditionele diagnose en behandeling zijn m.i. obsoleet, TSH heeft alleen betekenis als deze hoog is. Vaak is TSH normaal en desondanks bestaat er toch Hypothyreoidie en omgekeerd!
NB. Een mens is nu eenmaal meer dan een paar getallen! Het gaat om een klinische diagnose!

Er zijn goede boeken beschikbaar:
Broda Barnes en Stephen Langer: Solved: the riddle of illness;
Durrant-Pittfield: The Great Thyroid Scandal and how to survive (zeer goed mogelijk zonder laboratorium).
Zie ook de literatuurlijst.

Er wordt aangenomen, dat slechts 5% van de patiënten met Hypothyreoidie afwijkende TSH en/of T4 waarden hebben.
De bloedwaarden leiden tot een dwaalspoor! Reden van onbetrouwbaarheid van bloedwaarden is dat het hormonale spel en trouwens het leven in het algemeen zich afspeelt
in de cellen, in de mitochondrieën. Alle hormonen en enzymen (waaronder Deodasen), cytokynen, mineralen en vitaminen dringen de cellen binnen en hebben invloed. De
cellen hebben een autonoom bestaan. Hieruit volgt dat de gehele levenswijze een rol speelt en bevinden wij ons midden in de Natuurgeneeskunde en het Metabole Syndroom.
J. Hertoghe beschreef dit als het Meervoudige Deficiëntie Syndroom.

Denk bij het klinisch beeld aan psychische symptomen, die veelvuldig aanwezig zijn.
Zie het boek van Anneke Spaaks: Moe Angstig Depressief (leest als roman, maar is wel tragisch!).
Prof. Hemmo Drexhage hoogleraar Immunologie aan de Erasmus Universiteit heeft in een artikel in Volkskrant van maart 2009 opnieuw gewezen op feit dat depressies en schildklier aandoeningen dicht bij elkaar liggen. Manisch-depressieve stoornissen komen 3 maal vaker voor bij schildklier afwijkingen dan bij gezonde mensen.
NB:lithium verergert Hypothyreoidie! Ook Hyperthyreoidie patiënten hebben psychische stoornissen. ‘Het idee dat psychiatrische en somatische ziekten een geheel vormen is een grote paradigma wisseling in de medische wetenschap’. Drexhage spreekt van toekomstig immuno-neuro-endocrien-syndroom.

Robot benadering

Wij moeten opnieuw leren klinisch te kijken. Er is een tendens om te grote betekenis te hechten aan het laboratorium, vooral Internisten zijn ‘geprotocoliseerd’. Alles wordt
op laboratoriumuitslag en protocol gebaseerd. Een soort robot benadering, er wordt nauwelijks anamnese afgenomen en er is geen plaats meer voor een gesprek, laat staan
intuïtie!
Protocol en DBC zijn een vernedering voor de geneeskunde en patiënt, alsof iedereen gelijk is. TSH wordt behandeld en niet de patiënt (Lab-based medicine). Wij zijn meer dan getallen of computer modellen. Het is een teken van onzekerheid.

Serban Schreiber stelt in zijn boek: Brein als Medicijn en Anti-kanker en op het KNMG congres (december 2008) dat we moeten leren mediteren en niet alleen onze linker
hersenhelft moeten gebruiken.
Patiënten (meestal vrouwen met Hypothyreoidie) worden vaak niet serieus genomen. Vele malen hoorde ik van vrouwelijke patiënten dat zij van hun dokter hadden gehoord: 'Mevrouwtje de bloedwaarden zijn goed, maakt u zich maar niet ongerust, er bestaat geen schildklier probleem, gaat u maar naar psychiater of psycholoog'!
Vaak blijkt er later toch sprake te zijn van Hypothyreoidie!
Aanvankelijk werd ik hier boos om, nu ben ik er aan gewend. Dit is één van de redenen dat ik zolang ben doorgegaan met mijn praktijk en moeilijk afscheid kan nemen, maar nu houd ik er langzaam mee op.
Een van de sterke aspecten van artsen bij de ABNG en MBOG is dat zij luisteren naar patiënten en hun klachten. Daarom komt er steeds meer belangstelling voor ons vak en zal ‘sergeant majoor’ Renckens er niet in slagen ons weg te vagen.
Wel moeten we alert blijven!

Subklinische Hypothyreoidie

Subklinische Hypothyreoidie (TSH hoog, T4 laag) ook behandelen, mits er klachten zijn!

Behandeling:
Traditioneel met Levothyroxine Thyrax of Euthyrox (chemisch T4). Het is controversieel omdat het vaak tijdelijk goed gaat, maar bij langer durende Hypothyreoidie is er een omzet probleem: T4-T3. Er wordt dan steeds hoger gedoseerd, bijvoorbeeld tot 300 mcg! Het tot 1980 veel gebruikte Thyranon (Organon), was nagenoeg gelijk aan Thyreoidum en werd ten gevolge van een onjuiste redenering door de geneesmiddelenwet (1965) verboden. Het synthetische T4 werd er in geramd. Durrant-Pittfield zegt: Als eerste de bijnieren behandelen. In 20 jaar heb ik meer dan 100 patiënten met Hypothyreoidie behandeld. De gegevens heb ik niet systematisch verwerkt. Misschien is het mogelijk dat een arts in opleiding Natuurgeneeskunde dat kan doen?

De meest geloofwaardige procedure is: Goed luisteren en kijken, volledig lichamelijk onderzoek, aandacht voor alle klachten en afwijkingen, behandel de hele patiënt.
De meest frequente klachten zijn: vermoeidheid, depressie en andere psychische verschijnselen, kouwelijkheid, hoofdpijn en concentratie stoornissen, fibromyalgie,
constipatie, arthritis, vertraagde achillespeesreflex.
Als er klachten zijn, eerst de voeding regelen.
Supplementeer: Selenium, Tyrosine, vitamine B12 en foliumzuur.
Waardebepaling met behulp van bloedtest van: TSH, FT3, FT4, Anti TPO, homocysteïne, cholesterol, vitamine B12, foliumzuur en evaluatie van de bijnier.
De belangrijkste test is echter de ochtendtemperatuur. (De 24 uur urine test voor schildklier hormonen beschouw ik als onvoldoende.)
Eventueel eerst de bijnier behandelen met hydrocortisone of DHEA; dan proefbehandeling met Tyrosine, chemisch T4 (Thyrax etc.).
Antwerpse school: 1 op 4 patiënten doen het goed op alleen T4, als dat niet voldoende verbetering geeft, Armour of Thyreoidum, of een combinatie van chemisch T4 en
T3, bijvoorbeeld Novothyral (Merck) of Thyrax en Cytomel (Cynomel), vitamine B1, B6 en B12, foliumzuur, zink en koper. Beweging is belangrijk. Storende factoren kunnen
zijn: gebrek aan ijzer, selenium, magnesium.
Cave, betablokkers, cordarone, lithium, jodium, strumazol remmen de schildklierfunctie.
Dosering verhogen tot er lichte Hyperthyreoidie verschijnselen optreden, dan iets lager doseren. Veel vrouwen voelen zelf aan of zij meer of minder nodig hebben.
Er zijn aanwijzingen dat er sprake kan zijn van receptor resistentie voor schildklier hormonen (te vergelijken met insuline resistentie): veel substitutie met hormonen zonder verbetering

Enkele Mythen:

• Schildklier hormonen geven osteoporose en zijn slecht voor het hart (vergelijk vitamine C en nierstenen).
• Biologische middelen zijn niet goed gestandaardiseerd, daardoor weet je niet hoeveel je geeft.
• Biologisch middelen kunnen gekke koeienziekte overbrengen of varkenspest.

Enkele typische casussen (uit velen):

Casus I

Mevrouw X kwam in maart 2007 haar eigen verhaal vertellen.
De funeste gevolgen van het niet herkend worden van haar klachten zijn in dit geval zelfs dramatisch te noemen.
Mevrouw X is 50 jaar en vertelt hoe zij na haar eerste bevalling een postnatale depressie ontwikkelde.
Uiteraard werd naar aanleiding daarvan uitvoerig fysiek onderzoek verricht, evenals bloedonderzoek; alles volgens de regulier medische richtlijnen. Omdat er geen
organische oorzaken werden gevonden voor haar klachten, werden deze als psychisch syndroom beschouwd en behandeld. Het gevolg was een tiental jaren durende lijdensweg, waarbij patiënte tal van psychologen en psychiaters zag voorbijgaan die keer op keer bevestigden dat haar probleem ‘tussen de oren’ zetelde. Helaas brachten deze specialisten geen enkele verbetering in de ziektetoestand met hun therapeutische strategieën. Dit betrof
gesprekstherapieën en een hele serie antidepressiva, waar patiënte eerder slechter dan beter van werd. Het ging zover, dat de ziektetoestand een medische indicatie vormde tot afbreken van haar tweede zwangerschap. Ten einde raad kwam patiënte via, via op mijn pad. Uit systematische metingen van de lichaamstemperatuur bleek dat patiënte regelmatig een onder temperatuur had, dat in mijn opvatting wijst op Hypothyreoidie. Hoewel het bloedonderzoek geen afwijkingen vertoonde die op Hypothyreoidie duidden, bracht een behandeling met thyreoidum, al snel verandering en terugkeer naar volledige gezondheid in geestelijk en lichamelijk opzicht. Hierdoor werd het mogelijk om opnieuw aan gezinsuitbreiding te
denken, een woord dat jarenlang niet meer was gevallen, maar waaraan nu de daad kon worden toegevoegd.
Een gezond tweede kind werd geboren en dat zonder een postnatale depressie achteraf. Integendeel, patiënte reageerde als een opgewekte, bloeiende vrouw en ziet er ook nu nog steeds zo uit. Zij blijkt inmiddels al weer jarenlang haar taak als moeder en haar werk volledig te kunnen uitoefenen. Als behandeling gebruikt mevrouw X nog dagelijks thyreoidum onder medische controle.

Casus II

De heer Y, geboren in 1955, eigen bedrijf, was volgens het geldende protocol langdurig met thyrax behandeld i.v.m. Hypothyreoidie voordat hij bij mij in behandeling kwam. De heer Y consulteerde mij voor het eerst in 2003.
De huisarts had bij hem Hypothyreoidie vastgesteld en stelde hem in op thyrax, waarvan de dosis langzaam werd verhoogd tot 175 mcg. per dag. Desondanks voelde hij zich nog steeds zwak en beroerd en niet is staat tot werken. Terwijl hij vroeger veel aan sport deed, was hij
niet in staat iets aan beweging te doen. Zijn klachten waren verder: gewichtstoename,
kouwelijkheid, infecties (o.a. impetigo), depressiviteit, concentratie- en geheugen
stoornis, nervositeit, droge pafferige huid met schimmels en eczeem, spierpijn, hartkloppingen en verminderde libido.
Bij onderzoek: gewicht 85 kg, bij een lengte van 178 cm, RR 140/80, hart en longen gb, urine gb, schildklier iets vergroot, overigens geen afwijkingen, bloed: TSH 1.8, FT4 18.1, FT3 1,8,
Ik stelde hem voor thyrax geleidelijk te vervangen door thyreoidum (KNMP 14029634). Ik schreef een brief aan zijn huisarts. Tijdens het 2e consult voelde de heer Y zich veel beter, met name zijn geheugen was verbeterd.
Ik liet regelmatig bloed prikken op TSH, FT4, FT3 en talrijke andere bepalingen, steeds voorafgaand aan een consult.
Aanvankelijk zag ik hem na 3 maanden, later na een half jaar en thans eens per jaar. Hij maakt het nu heel goed. ”Zonder thyreoidum zou ik geen bedrijf meer hebben gehad”, aldus de heer Y.
Concluderend was de heer Y ernstig belemmerd en niet in staat zijn werk te doen met uitsluitend thyrax. Met de combinatie thyreoidum/thyrax is de heer Y klinisch volkomen hersteld. Dit is een type casus, waarvan ik er vele kan produceren.

Casus III

Een 36-jarige vrouw werd 3 jaar eerder behandeld met een ‘slok’ wegens Hyperthyreoidie (Graves). Daarna ontstond een sterke Hypothereoidie met veel overgewicht, myxoedeem, depressie, haaruitval, gewrichtsklachten.
Zij had een overtuigende kinderwens maar werd niet zwanger ondanks 175 mcg. thyrax.
Na instelling op combinatie thyrax met 2dd 2 grain (120 mg) thyreoidum verbeterden haar klachten en werd zij na 2 jaar voor het eerst zwanger.
Tijdens de zwangerschap werd de dosis met 50 % verhoogd en viel patiënte af. Inmiddels heeft zij een gezond kind waarmee zij erg gelukkig is.
Conclusie: De radioactieve slok was te hoog gedoseerd en patiënte is niet goed nabehandeld. Een betere instelling van de medicatie ondersteunde de realisatie van haar kinderwens.

Casus IV

Mevrouw Z. voelde zich ondanks 150 mcg. Thyrax toch slecht. Met Thyreoidum knapte zij snel op, kon weer werken en functioneren.
Helaas werd Thyreoidum door haar zorgverzekeraar ineens niet meer vergoed.
NB. Thyreoidum wordt met steeds meer moeite door verzekeraars vergoed.

Literatuur:

• Linschoten, R. Schildklierproblemen; hypothyreoïdie. Tijdschrift Integrale Geneeskunde 1994 10/3
• Zie de voortreffelijke infomap van de patiëntenwerkgroep HYPOmaarnietHAPPY.
• Barnes, B.O. Hypothyroidism: the unsuspected illness. Harper & Row 1976 ISBN 0 690 01029
• ‘Effects of Thyroxine as Compared with Thyroxine plus Triiodothyronine in Patients with Hypothyrodism’, Buneviius R., M.D., Ph.D. Kaanaviius G., M.D., Ph.D., Alinkeviius R., M.D. and Prange A.J., M.D., New England Journal of Medicine, Volume 340:424-429, Number 6, February 11, 1999.
• Doctoraalonderzoek Medisch Biologe Weel K., ‘Klachten bij de behandeling van hypothyreoïdie’, oktober 1992.
• Escobar-Morreale, HF, Endocrinology 1996 Jun; 137(6):2490-502; Only the combined treatment with thyroxine and triiodothyronine ensures euthyreoidism in all tissues of the thyreoidectomised rat.
• Baisier, WV, Hertoghe J and Eeckhaut W, Journal of Environmental Medicine (2000) 10, 105; Thyreoid Insufficiency. Is TSH measurement the only Diagnostic Tool?
• Durrant-Peatfield, B; The Great Thyreoid Scandal; Barons Down Publishing ISBN 0-9544203-0-6